Dzieci z Lidic

Dzieci z Lidic

Od Redakcji :

W związku z umieszczonym wcześniej na naszej stronie tematem Chełmno nad Nerem – Obóz zagłady. Trafiamy tam na informacje,  o zamordowaniu w tym obozie dzieci z Lidic. Przybliżamy czytelnikom skąd były te dzieci i jak się tam znalazły.  

Lidice

(niem. Liditz) – wieś i gmina w Czechach, położona w kraju środkowoczeskim w powiecie Kladno na północny zachód od Pragi. Liczy 435 mieszkańców (2006).

Miejsce gdzie były Lidice

Miejsce gdzie były Lidice

Podczas II wojny światowej, 10 czerwca 1942 roku, Niemcy w ramach represji po zamachu na Reinharda Heydricha dokonali tu masowej eksterminacjiludności cywilnej (inne miejsce wymordowania ludności to wieś Leżaki). Po wojnie wieś została ponownie założona w ścisłym sąsiedztwie pierwotnych Lidic, a na miejscu starych Lidic znajduje się obecnie pomnik oraz muzeum.

W1942 wieś liczyła 102 domy, w których zamieszkiwało łącznie 503 mieszkańców.

Przed tragedią

Reinhard Heydrich

Reinhard Heydrich

Po zamachu 27 maja 1942 na Protektora Rzeszy Reinharda Heydricha nasilił się terror władz niemieckich skierowany przeciwko narodowi czeskiemu. Po śmierci Heydricha 4 czerwca 1942 na skutek obrażeń odniesionych podczas zamachu, naziści zdecydowali się rozpocząć szeroko zakrojone akcje zastraszania ludności.

Ważny udział w zagładzie Lidic brał ambitny sekretarz stanu protektora Rzeszy Karl Hermann Frank. Miał nadzieję, że akcją tą wzmocni swoją pozycję i zwiększy szanse na to, by zostać następnym protektorem. Zdecydował się on wykorzystać Lidice jako demonstrację swego „zdecydowanego postępowania”. 9 czerwca, przy okazji pogrzebu Heydricha, Frank osobiście przedstawił Hitlerowi w Berlinie swoje zamiary i od razu otrzymał zgodę Führera. Lidice miały zostać spalone i zrównane z ziemią, dorośli mężczyźni rozstrzelani, kobiety wysłane do obozów koncentracyjnych, a dzieci przekazane na „właściwe wychowanie”.

Zagłada Lidic

Wieczorem 9 czerwca Lidice otoczyły jednostki SS i niemieckiej policji, nikomu nie wolno było wyjechać ze wsi. Wójt został zmuszony do wydania wszystkich kosztowności gminnych. Mieszkańców po północy wyprowadzono z domów. Mężczyzn w wieku powyżej 15 lat zgromadzono w piwnicy i oborze gospodarstwa Horáka. Wszystkie wartościowe rzeczy (m.in. konie, bydło, maszyny rolnicze) zgromadzono i wywieziono do sąsiedniego Buštěhradu.

Rano 10 czerwca 1942 do Lidic przyjechał Karl Hermann Frank, żeby nadzorować likwidację wsi. Kobiety z dziećmi zamknięto w miejscowej szkole, a później przewieziono do sali gimnastycznej gimnazjum w Kladnie. W międzyczasie ściany stodoły koło gospodarstwa Horáka obłożono materacami i siennikami oraz przygotowano pluton egzekucyjny. Lidickich mężczyzn podprowadzano grupkami (z początku pięcioosobowymi, później dziesięcioosobowymi) do ogrodu i rozstrzeliwano. W sumie zamordowano 173 mężczyzn. Najstarszy miał 84 lata, najmłodszy – 14 lat. Wszystkie budynki – łącznie ze szkołą, kościołem i plebanią – oblano benzyną i spalono.

W następnych tygodniach i miesiącach resztki budynków wysadzano w powietrze, cmentarz zniszczono, drzewa zrąbano, staw zasypano gruzami. W niektórych miejscach nawet przesunięto koryto potoku, żeby nic nie zostało na swoim miejscu. Miejsce, gdzie stały Lidice, miało zostać gołym polem i nazwa wsi miała zniknąć z map.

Los mieszkańców

W dniu 16 czerwca 1942 w Pradze rozstrzelano kolejnych 26 mieszkańców Lidic: 7 kobiet i 8 mężczyzn z rodzin Horáków i Stříbrnych, uwięzionych już wcześniej; 9 dorosłych mężczyzn, którzy znajdowali się feralnego dnia poza Lidicami (7 w pracy, 1 w szpitalu, 1 ukrywał się przez kilka dni w lesie) i 2 chłopców, u których stwierdzono dodatkowo, że już skończyli 15 lat.

W Kladnie przez trzy dni badano lidickie dzieci, na ile są z „punktu widzenia rasowego” nadające się do „przewychowania”. Troje wybrano od razu w Kladnie, kolejnych siedmioro w wieku do jednego roku życia oddano do niemieckiego sierocińca w Pradze Krči. Pozostałych 88 deportowano do Łodzi, gdzie siedmioro z nich przeznaczono na zniemczenie, a resztę, czyli 81 dzieci, 2 lipca przewieziono do obozu Kulmhof w Kulmhof an der Nehr (obecnie Chełmno nad Nerem), gdzie prawdopodobnie jeszcze tego samego dnia je zagazowano. Dodatkowo na śmierć wysłano do Kulmhofu jeszcze jedno z trojga dzieci pierwotnie wybranych na zniemczenie. Po wojnie udało się odnaleźć i zwrócić krewnym tylko 17 dzieci.

184 kobiety przewieziono do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, a 12 kolejnych do Ravensbrücku deportowano dodatkowo. W obozach zginęły 53 kobiety z Lidic.

W sumie zginęło 340 mieszkańców wsi (192 mężczyzn, 60 kobiet oraz 88 dzieci).

Pomnik zamordowanych dzieci, każde ma swoją rzeźbę

Pomnik zamordowanych dzieci, każde z dzieci ma swoją rzeźbę

Masowy grób mężczyzn

Masowy grób mężczyzn

Pozycja kościoła św. Marcina

Pozycja kościoła św. Marcina

Gospodarstwo Horáka

Gospodarstwo Horáka

Lidice, Ort nach Zerstörung

Zniszczone Lidice w 1942

lidice

Egzekucja mieszkańców wioski. Proszę zwrócić uwagę na materace pod ścianą

lidice2

Ruiny Lidic 1942


Teren dawnej wsi z pomnikami

Leżaki – Teren dawnej wsi z pomnikami

Leżaki (cz. Ležáky, niem. Ležak, od 1939 r. niem. Lezaky) – dawna czeska wieś na terenie gminy Miřetice w powiatu Chrudim.

24 czerwca 1942 została zrównana z ziemią po zamachu na Reinharda Heydricha. We wsi ukrywano tajną radiostację Libuše należącą do grupy spadochronowej Silver A, która przygotowywała zamach. Na miejscu wymordowano wszystkich mężczyzn i kobiety (75 osób), a dzieci wysłano do Generalnego Gubernatorstwa i Kraju Warty (obóz dziecięcy w Łodzi i dom dziecka w Puszczykowie) i, poza dwiema dziewczynkami, zagazowano w obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Wieś przed zniszczeniem zrabowano.

Obecnie na miejscu wsi wznosi się pomnik ofiar, zainstalowana jest stała ekspozycja Ležáky – wieś, która nie milczała, a także wytyczono tu plenerową ścieżkę edukacyjną. Teren dawnej wsi stanowi Narodowy zabytek kultury.


dvd - WIEŚ LIDICEW 2011 Czechy i Słowacja nakręciły film fabularny o tytule „Lidice”. Film wyreżyserował Petr Nikolaev, a scenariusz napisał Zdeněk Mahler. Polecamy każdemu kogo zainteresował ten temat.

 

 

 

 

 

 


 

Share Button

Dodaj komentarz