Zespół dworski w Gozdowie

ZESPÓŁ DWORSKI W GOZDOWIE

Mapy google

Mapy google

Aleja prowadząca do dworu w Gozdowie.

Aleja prowadząca do dworu w Gozdowie.

RZECZ O GOZDOWIE

Gozdów to niewielka wioska, która wchodzi w skład sołectwa Zdżary, położona w odległości około 7 km od Kawęczyna. Zanim przejdziemy do opisu dworu opowiedzmy trochę o samym Gozdowie. Nazwa wsi pochodzi od dawnej formy imienia a Gozdomir i Godzimir, które jest źródłosłowem dla wielu nazw. Gozdów od zawsze był związany z majątkiem Tokary, dopiero później uległ podziałowi, i wydzielono odrębny majątek Gozdów, którego pierwszymi właścicielami była rodzina Biernackich. W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego czytamy:

,,Gozdów wieś i folwark w powiecie tureckim, gminie i parafii Tokary o dziewięć wiorst od Dobry. W 1827 roku było tu osiem domów, 143 mieszkańców. Gruntu ornego dworskiego 413 mórg, łąk 97 mórg i 120 mórg zagaju. Własność Biernackich”.

W publikacji Elżbiety Haliny Nejman ,,Majatki” odnaleźć możemy wzmiankę o Gozdowie, która informuje nas, że w 1873 roku Gozdów i Tokary są własnością kapitanowej Myszkowskiej.

Wycinek mapy z Gozdowem zamieszczony w publikacji ,,Majątki” E. H. Nejman.

Wycinek mapy z Gozdowem zamieszczony w publikacji ,,Majątki” E. H. Nejman.

 Z rodzina Myszkowskich związana jest ściśle fundatorka dworu w Gozdowie- Kazimiera Konstancja Sulimierska z Miłkowskich urodzona w 1811 w Macewie niedaleko Kalisza.  Otóż pierwszym mężem Pani Kazimiery był syn właścicieli Tokar i Gozdowa- Maksymilian Myszkowski urodzony w 1807 roku w Tokarach. Te informacje podajemy gwoli wyjaśnienia skąd na tych terenach wzięła się Pani Kazimiera. W 1848 roku, 24 września Maksymilian Myszkowski umiera w Kaliszu.

Akt zgonu Maksymiliana Myszkowskiego sporządzony w Kaliszu.

Akt zgonu Maksymiliana Myszkowskiego sporządzony w Kaliszu.

Rok później Kazimiera Myszkowska ponownie wychodzi za mąż, za dziedzica dóbr Jabłonki- Józefa Lutomskiego, jako ciekawostkę można podać, że jednym ze świadków owego ślubu jest służący dworski z majątku z Gozdowa- Walenty Fibukiewicz. Niestety kolejny mąż Pani Kazimiery umiera w 1856 roku. Pani Kazimiera poślubia kolejnego mężczyznę a jest nim Jan Konstanty Sulimierski. Zapewne w tym czasie powstaje zamysł pobudowania z zespołu folwarcznego dworu w Gozdowie. Zanim przejdziemy do jego opisu warto jeszcze nadmienić, że Kazimiera Sulimierska jest także fundatorem kościoła w Tokarach. Jak podaje Biskup Łaski w swoim ,,Beneficorum..” –

,,Starodawny kościół drewniany (w Tokarach) zgorzał od piorunu w 1843 roku. Przez 18 lat nabożeństwo odprawiało się w lichej tymczasowej kapliczce. Dopiero dziedziczka miejscowa, Kazimiera z Miłkowskich Sulimierska w roku 1858 rozpoczęła własnym nakładem budowę pięknego murowanego kościoła, którego kamień węgielny 10 maja tegoż roku uroczyście poświęcił Andrzej Wągrowski, dziekan Stawski i proboszcz Turku. Budowa kościoła trwała 3 lata”.

Jak podaje ,,Gazeta Warszawska” nr 25, z 1. 02. 1862 roku:

image004

W 1869 roku, cztery lata po śmierci Konstantego Sulimierskiego, Pani Kazimiera ponownie wychodzi za mąż, za Alojzego Wolskiego prawdopodobnie mieszkającego w Warszawie, bo tam się odbywają zaślubiny. Tak też pewnie kończy się bytność dziedziczki Kazimiery z Miłkowskich w Gozdowie. Wspomniana wcześniej publikacja E. H. Nejman podaje również, że w 1912 roku, folwark i osada młynarska Gozdów ma 1290 morgów powierzchni i jest własnością Jana Młodeckiego, który owym właścicielem pozostaje do 1940 roku.

Po II wojnie światowej majątek rozparcelowano, we dworze urządzono szkołę, którą zamknięto 1988 roku. W latach 90-tych, skomunalizowany dwór został sprzedany. Miało go to uratować od ruiny. Jednak nowi właściciele z Kalisza nie zadbali wbrew wcześniejszym deklaracjom o ten piękny i pięknie położony obiekt, który jeszcze bardziej podupadł. Obecnie posiadłość jest w rękach biznesmena tureckiego, który na jej terenie wzniósł kompleks jeździecki. Owy zespól nawiązuje do budowli XIX wiecznych stajni i wozowni dworskich. Niebawem dwór również ma zostać przywrócony do dawnej świetności.

Dwór w Gozdowie

Dwór w Gozdowie

Dwór w Gozdowie

Dwór w Gozdowie

OPIS ARCHITEKTONICZNY ZESPOŁU DWORSKIEGO

Gozdowski dwór to skromna forma architektoniczna, ale mimo to obszerna i okazała. Składa się z dwóch przecinających się pod kątem prostym brył: parterowego posadowionego na suterenach korpusu i piętrowego, nałożonego osiowo na korpus skrzydła. Dzięki takiej konstrukcji w obu dłuższych elewacjach powstały ryzality[1], wydatniejszy północny i płytszy południowy, poprzedzone tarasem i schodami z długim balkonem pierwszego pietra. Budynek jest pokryty dachami dwuspadowymi. Dekoracje elewacji są stosunkowo płaskie, akcentujące role ściany, czyli klasyczny repertuar gzymsów. Wnętrze dworu do dziś jeszcze w ruinie posiada dwa trakty pomieszczeń- z obszernym holem na osi gdzie znalazła się klatka schodowa. W bocznej elewacji zachodniej zaplanowano dodatkowe wejście gospodarcze poprzedzone schodami. W suterenie znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, takie jak kuchnia i spiżarnia. Wysoki parter zajmowały pokoje reprezentacyjne i mieszkalne a kondygnacje górne zajmowały pomieszczenia dla gości przebywających we dworze.

Dwór z lotu ptaka

Dwór z lotu ptaka

Wokół dworu na pięknej polanie zaplanowano piękny około 6 ha park, swego czasu zdobny w dęby, buki, lipy, cyprysiki, tuje i wiązy polne- jeden z okazów uznano nawet za pomnik przyrody. Na północy i zachodzie zespołu dworskiego powstało kilka stawów połączonych kanałem. Od zachodu do części rezydencjonalnej przylegał zespół gospodarczy, którego budynki gospodarcze były zgrupowane wokół czworobocznego dziedzińca.

Dobrze się dzieje, że sa jeszcze tacy ludzie, którzy chcą przywrócić świetność dawnym rezydencjom. Mamy nadzieję, że stary dwór w Gozdowie także będzie jeszcze kiedyś jaśniał nowym blaskiem.

[1] Występ z lica w elewacji budynku, w jego części środkowej, bocznej lub narożnej, prowadzący od fundamentów po dach.

Share Button

Dodaj komentarz